เรือพระที่นั่งนั้นมีคำเรียกหลายอย่าง เช่น เรือต้น เรือพระที่นั่งทรง เรือพระที่นั่งรอง เรือพระที่นั่งกิ่ง เรือพระที่นั่งเอกไชย เรือพระที่นั่งศรี เรือพระที่นั่งกราบ เป็นต้น โดยมีการดัดแปลงมาจากเรือแซ มีขนาดยาวตั้งแต่ 30 – 40 เมตร กว้าง 3 เมตรเศษ บรรจุฝีพายได้ 60 – 80 นาย โดยฝีผายจะนั่งอยู่เป็นคู่ เรือลำใดที่พระเจ้าแผ่นดินโปรด ก็โปรดเกล้าฯ ให้เป็นเรือพระที่นั่ง ได้รับการตกแต่งหรือสลักและเขียนลายให้สวยงาม
![เรือพระที่นั่ง](https://www.kondonung.com/wp-content/uploads/2015/12/เรือพระที่นั่ง.jpg)
โดยกลางลำเรือจะมีการสร้างบัลลังก์กัญญาสำหรับเป็นที่ประทับของพระมหากษัตริย์ โดยมีนายเรือสองนาย ยืนอยู่ทั้งด้านหน้าและด้านหลังของบัลลังก์กัญญาเพื่อทำหน้าที่ควบคุมความเรียบร้อยโดยรวมของเรือ
![นายเรือ](https://www.kondonung.com/wp-content/uploads/2015/12/นายเรือ.jpg)
ต่อมาคือพลสัญญาณ จะนั่งอยู่ที่หัวเรือและถือหางนกยูงคอยดูสัญญาณจากนายเรือ แล้วจึงยกหางนกยูงให้สัญญาณคำสั่งไปยังฝีพาย
![พลสัญญาณ](https://www.kondonung.com/wp-content/uploads/2015/12/พลสัญญาณ.jpg)
ส่วนฝีพายนั้นจะนั่งกันเป็นคู่อยู่ทั้งด้านหน้าและด้านหลังของบัลลังก์กัญญา คอยรับสัญญาณจากพลสัญญาณแล้วจึงพาย โดยการพายเรือพระที่นั่งนั้นจะพายในท่านกบิน มี 4 จังหวะคือ 1. พายลงไปในน้ำ 2 และ 3 ดึงพาย 4.ยกพายขึ้นมา
![ฝีพาย](https://www.kondonung.com/wp-content/uploads/2015/12/ฝีพาย.jpg)
นายท้ายเรือ ทำหน้าที่คัดท้ายเรือ เป็นการช่วยฝีผายในการกำหนดทิศทางของเรือพระที่นั่ง เนื่องจากเรือพระที่นั่งนั้นจะมีขนาดใหญ่และยาว รวมถึงมีน้ำหนักมาก จึงยากแก่ฝีพายในการที่จะกำหนดทิศทางของเรือ นายท้ายจึงเป็นคนที่ทำหน้าที่สำคัญหน้าที่หนึ่งในเรือพระที่นั่ง โดยถ้าหากทำหน้าที่คัดท้ายได้ไม่ดีจนเรือพระที่นั่งได้รับความเสียหายก็จะต้องถูกลงโทษตามกฎมณเฑียรบาล ดังเช่นที่เกิดขึ้นในเรื่องพันท้ายนรสิงห์
![นายท้ายเรือ](https://www.kondonung.com/wp-content/uploads/2015/12/นายท้ายเรือ.jpg)
เมื่อเสด็จพระราชดำเนินทางชลมารคนั้นจะมีเรือติดตามในขบวนอีกเป็นจำนวนมาก ซึ่งตามปกติกระบวนพยุหยาตรามักมี 5 กระบวนย่อย คือ กระบวนหน้าชั้นนอก กระบวนหน้าชั้นใน กระบวนเรือพระราชยาน กระบวนหลังชั้นใน และกระบวนหลังชั้นนอก
ร่วมสัมผัสความงดงามของเรือพระที่นั่งรวมถึงประเพณี วิถีชีวิตของชาวไทยในอดีตที่ทางผู้สร้างพยายามนำกลับมาให้เราชมกันได้ในหนังแนวประวัติศาสตร์เรื่องนี้ “ดูหนังพันท้ายนรสิงห์”